Organisatie

Bedrijfscriminaliteit

Brochure : Terrorisme en extremisme. Welke maatregelen kunnen de bedrijven nemen?Bedrijven worden dagelijks het slachtoffer van criminaliteit die de ontwikkeling van hun activiteiten in het gedrang brengt. Deze treft echter niet alleen bedrijven maar onrechtstreeks ook de burger (werknemers, klanten, consumenten) en wekt een gevoel van onzekerheid. Ze heeft een negatieve invloed op het imago van het land en haar potentiële investeerders. Een goede beveiliging van ondernemingen is daarom maatschappelijk en economisch erg belangrijk.

Definitie

De term “bedrijfscriminaliteit” verwijst naar alle kwaadwillige daden die schade kunnen veroorzaken aan een bedrijf. Criminaliteit tegen ondernemingen kan vele vormen aannemen: gewone diefstallen, afpersing, ramkraken, overvallen, fraude, bommeldingen, informaticacriminaliteit enz.

Evolutie van het fenomeen

In 2004 werd in België bij 250 ondernemingen een enquête over bedrijfsbeveiliging uitgevoerd. Hieruit bleek dat ondernemingen jaarlijks gemiddeld 54.000 euro aan hun beveiliging besteden. Achter dit gemiddelde gaan echter grote verschillen schuil. Zo blijkt dat vooral grote bedrijven zwaar investeren in hun bescherming.

Beveiliging:

In driekwart van de ondernemingen is de bedrijfsleiding verantwoordelijk voor de beveiliging. De helft besteedt de bedrijfsbeveiliging geheel of gedeeltelijk uit en één derde beschikt over een eigen verantwoordelijke (“security officer”). Die besteedt doorgaans slechts een klein deel van zijn tijd aan beveiliging.

De meest voorkomende beschermingsmaatregelen blijven inbraak- of overvalbeveiliging (bij 81% van de bedrijven), externe (48%) en interne (46%) bewaking, anti-diefstalmateriaal (46%) en interne fraudebestrijding (35%).

Slechts een kleine minderheid (14%) van de bedrijven voorziet in specifieke opleidingen over bedrijfsbeveiliging. Zowat een derde beschikt over een veiligheidsplan. Dat wordt regelmatig getest en bijgewerkt.

Slachtoffers:

Het onderzoek toont ook aan dat meer dan de helft van de bedrijven (54%) de laatste drie jaren slachtoffer werd van (interne en externe) diefstallen. Andere veel voorkomende problemen zijn inbraken (39%), vandalisme (38%), informaticacriminaliteit (21%) en fraude (16%). Ondernemingen verwachten dat deze problemen zich in de toekomst even vaak zullen voordoen; enkel voor computermisdrijven vrezen ze een toename.
Voor (slechts) 60% van de misdrijven werd een klacht neergelegd. De politie (die het belangrijkste aanspreekpunt is) kan rekenen op een algemene tevredenheid onder bedrijven. De dienstverlening van justitie (parketten en onderzoeksrechters) achten ze wel voor verbetering vatbaar. Algemeen verwachten ze van de overheid een versterkte politiezorg.

Nieuwe trends zijn tiger-kidnappings, metaaldiefstallen, identiteitsdiefstal, vormen van informaticacriminaliteit, diefstal met list en diefstal van werftuigen.

Wetgeving

---

Beleid

In 2003 werd sloten de Minister van Justitie en het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) een protocolakkoord waarmee het Permanent Overlegplatform Bedrijfsbeveiliging (POB) werd opgericht. Dit platform bracht de private sector en de overheid dichter bij elkaar. Naast een Federale Stuurgroep (die een coördinerende rol vervult), werden 4 werkgroepen opgericht die initiatieven hebben uitgewerkt rond specifieke thema’s (informaticacriminaliteit, bescherming van het wetenschappelijk en het economisch potentieel, terrorisme en georganiseerde criminaliteit).

De publiek-private samenwerking is een belangrijk instrument voor een geïntegreerd veiligheidsbeleid (zie de Kadernota Integrale Veiligheid van 30-31 maart 20041).

Concrete realisaties van het POB zijn de permanente informatie-uitwisseling, het Early Warning System inzake terrorisme2, de informatiebrochures ten behoeve van het bedrijfsleven en doorgedreven sensibilisering door de organisatie van studiedagen.

Het POB stelt zich voor de toekomst volgende doelstellingen:

het publiek-privaat overleg voortzetten in de schoot van het POB.
de beeldvorming verfijnen om een nauwkeurig beeld te krijgen van de aard en de omvang van de criminaliteit tegen bedrijven, de interne criminaliteit, de preventieve maatregelen die zij nemen, de ondervonden schade, het meldings- en het aangiftegedrag.
het Early Warning System inzake terrorisme officieel in werking stellen (ratificeren van het protocolakkoord en uitgeven van een brochure).
de aandacht vestigen op nieuwe fenomenen en trends en waar nodig nieuwe (sub)werkgroepen oprichten.

Activiteiten van de Dienst

De Dienst zit het Permanent Overlegplatform Bedrijfsbeveiliging (POB) voor, fungeert als centraal aanspreekpunt en verzorgt het secretariaat van het overlegplatform.

Actoren

In het POB zijn vertegenwoordigd:

Dienst voor het Strafrechtelijk beleid, Cel beleidsvoorbereiding van de Minister van Justitie, College van Procureurs-generaal, Federaal parket, Federale Politie, Veiligheid van de Staat, FOD Binnenlandse Zaken (Crisiscentrum), VBO.

Beknopt literatuuroverzicht

TNS Media, “Ondernemingen en beveiliging”, project 4195, 16 maart 2004.

VANDER BEKEN, T., Organised crime and vulnerability of economic sectors. The European transport and music sector., IRCP, Gent, 2005.

WODC, TNS, NIPO, Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven 2006.

1. Kadernota Integrale Veiligheid, 30-31 maart 2004, goedgekeurd door de Ministerraad op 30 maart 2004.

2. Het Early Warning System is een performant systeem voor informatie-uitwisseling tussen de overheid en de private sector inzake verdachte handelingen en incidenten, dreigingen, analyses, nieuwe tendensen en te nemen maatregelen.